فهرست
یکی از اصطلاحاتی که امروزه در میان افراد علاقمند به تکنولوژی زیاد شنیده می‌شود، فناوری Web3 یا همان نسخه سوم اینترنت است. اما وقتی در مورد تکنولوژی وب۳ حرف می‌زنیم، منظورمان چیست؟ در این مقاله سعی کرده‌ایم تا به زبانی ساده، مفاهیم پایه‌ای و اصلی این تکنولوژی را شرح دهیم.
فناوری Web3 نامی است که برخی از کارشناسان حوزه تکنولوژی به نسخه جدیدی از اینترنت داده‌اند که از همان تکنولوژی بلاک‌چین غیر متمرکز رمز‌ارزهایی مانند بیت‌کوین استفاده می کند. پکی مک‌کورمیک، یکی از افرادی که به محبوب شدن این اصطلاح کمک کرد، اعتقاد دارد که وب ۳ در حقیقت اینترنتی است که صاحبان آن کاربران هستند و این تکنولوژی از طریق توکن‌های مختلف کار می‌کند.
از موارد استفاده وب۳ می‌توان به شبکه‌های اجتماعی غیر متمرکز، بازی‌های ویدیویی که با تجربه کردن آن‌ها توکن رمز ارز دریافت می‌کنید و پلتفرم‌های NFT برای خرید و فروش آثار دیجیتالی اشاره کرد. البته خیلی از کسانی که به آینده تکنولوژی Web3 باور دارند، می‌گویند که این تکنولوژی می‌تواند به طور کلی اینترنت را تغییر دهد.
برای اینکه بتوانیم با این فناوری بیشتر آشنا شویم، ابتدا لازم است که سری به گذشته و تاریخچه اینترنت بزنیم. به طور کلی سال‌های ابتدایی اینترنت (دهه ۹۰ میلادی و اوایل هزاره سوم) با نام Web1 شناخته می‌شود. در این نسخه اولیه از وب، اینترنت از تعدادی وب‌سایت مانند بلاگ‌ها و وب‌سایت‌های مربوط به تجارت الکترونیک تشکیل شده بود. بیشتر مردم در نسخه اولیه وب، به طور یک طرفه از اینترنت استفاده می‌کردند. یعنی فقط از اینترنت برای خواندن صفحات وب ثابت استفاده می‌کردند.
اما حول و حوش سال ۲۰۰۵، فاز بعدی اینترنت با نام Web2 شروع به کار کرد. این نسخه از وب که تا الان نیز از آن استفاده می شود، به نام عصر شبکه‌های اجتماعی شناخته می‌شود. در این دوران، وب‌سایت‌هایی مانند فیبسبوک، توییتر و یوتیوب به یکی از اصلی‌ترین ارکان اینترنت تبدیل شده‌اند. در نسخه دوم وب، مردم شروع به ساخت و انتشار محتوا کردند و بر خلاف نسخه قبلی، افراد در ساخت محتوای درون اینترنت مشارکت داشتند. با این حال بیشتر پلتفرم‌هایی که میزبان محتوای ساخته شده توسط افراد هستند، در اختیار شرکت‌های بزرگ میلیارد دلاری هستند و به همین دلیل بیشتر درآمد بدست آمده از محتوای ساخته شده توسط افراد مختلف، به جیب این کمپانی‌های بزرگ واریز می‌شود.
در نسخه سوم که با نام Web3 شناخته می‌شود، پلتفرم‌های متمرکز در اختیار شرکت‌های بزرگ، جای خود را به شبکه‌های غیر متمرکزی خواهند داد که توسط مردم اداره می‌شوند. این نسخه از اینترنت، از زیرساخت‌ها و مفاهیم نسخه‌های قبلی وب استفاده می‌کند اما برخلاف نسخ قبلی، غیر متمرکز خواهد بود. لی جین، یکی از سرمایه‌گذاران مطرح دنیای رمزارزها، در این رابطه می‌گوید اگر web1 بیشتر برای ناشرین محتوا مناسب بود و وب ۲ بیشتر در اختیار پلتفرم‌های شرکت‌های بزرگ بود، هدف اصلی وب ۳ بازگرداندن قدرت به دست کاربران و تولید کنندگان محتواست.
مانند بسیاری از بخش‌های حوزه تکنولوژی، Web3 نیز دارای مخالفان و موافقان زیادی است. طرفداران این تکنولوژی به آینده آن بسیار خوشبین هستند و اعتقاد دارند که این تکنولوژی می‌تواند اینترنت را دستخوش تغییراتی کند که به نفع مردم باشد.
طرفداران این تکنولوژی اعتقاد دارند که Web3 به کاربران و تولید کنندگان محتوا اجازه خواهد داد که به نحوی از محتوای خود درآمد کسب کنند که در حال حاضر امکان‌پذیر نیست. در دنیای امروز، بیشتر پلتفرم‌هایی که برای انتشار محتوا مورد استفاده قرار می‌گیرند، در اختیار شرکت‌های بسیار بزرگ هستند و به همین دلیل کاربر نمی‌تواند سود حداکثری را از محتوای تولیدی خود دریافت کند. اما این موضوع در وب ۳ دستخوش تغییر خواهد شد. در حقیقت در Web3، هر محصولی به تنهایی قابلیت تبدیل شدن به یک فرصت سرمایه‌گذاری را خواهد داشت.
نکته دومی که طرفداران این تکنولوژی در رابطه با آن حرف می‌زنند، این است که به اعتقاد آن‌ها، Web3 می‌تواند به نحوی بر پایه نظرات مردم اداره شود که در وب ۲ امکان‌پذیر نیست.
در حال حاضر، شرکت‌هایی مانند فیس‌بوک و ایکس (توییتر سابق) صاحبان تام‌الاختیار پلتفرم‌های خود هستند. آن‌ها این توانایی را دارند که بدون اینکه نیاز به ارائه توضیحی داشته باشند، حساب کاربری شما را بلاک یا حتی حذف کنند و قوانین خود را به زور اجرایی کنند. اما یک شبکه اجتماعی بر پایه بلاک‌چین در نسخه سوم اینترنت، این تصمیم‌گیری را کاملا به کاربران واگذار کرده است و کاربران به صورت جمعی می‌توانند تصمیم بگیرند که در سناریوهای مختلف، چه اقدامی انجام دهند.
این تکنولوژی نسبت به نسخه‌های قبلی وب، این است که Web3 کمتر وابسته به مدل‌های تجارت بر پایه تبلیغ است و به همین دلیل حریم شخصی کاربران بیشتر حفظ خواهد شد.
همچون تمامی مفاهیم جدید حوزه تکنولوژی، وب ۳ نیز دارای طرفداران و مخالفان زیادیست. این موضوع که اینترنت در طول زمان شاهد تغییراتی خواهد بود، اجتناب‌ناپذیر است اما اینکه چقدر از مفاهیم Web3 در اینترنت سال‌های آینده پیاده‌سازی شود، مشخص نیست. در حال حاضر بازی‌های ویدیویی بر پایه فناوری Web3 در دسترس قرار دارند که کاربران با تجربه کردن آن‌ها، می‌توانند رمزارزها و توکن‌های مختلف بدست بیاورند. از طرف دیگر شرکتی به نام هلیوم، پروژه‌ای را بر پایه Web3 راه‌اندازی کرده است که موفقیت یا عدم موفقیت آن را فقط زمان مشخص می‌کند.